بررسی ویژگی‌های تصویری و مضمونی نسخه‌های خطی مصور دورۀ ایوبیان

Authors

  • رضوان خزایی دانشجوی کارشناسی‌ارشد زبانهای خارجی، دانشگاه تربیت‌مدرس، شهر تهران، استان تهران
  • محمد خزایی استادیار دانشکدۀ هنر دانشگاه تربیت‌مدرس، شهر تهران، استان تهران
  • مهناز شایسته فر استادیار دانشکدۀ هنر دانشگاه تربیت‌مدرس، شهر تهران،
Abstract:

در فاصلۀ سده‌های پنجم و اوایل هفتم هجری، سرزمین‌های شرق مدیترانه دچار آشفتگی سیاسی شده بود و حملات صلیبیان نیز به این آشفتگی دامن می‌زد. با قدرت‌یافتن صلاح‌الدّین ایوبی در نیمۀ دوم سدۀ ششم اوضاع سیاسی تاحدی بهتر شد. دورۀ ایوبیان، نه‌تنها درزمینۀ کشورگشایی و دستاوردهای جنگی، بلکه ازنظر فرهنگی نیز کارآمد بود. آنان راه‌های جدیدی به دنیای هنر گشودند، ولی حکومتشان بسیار کوتاه بود. ازاین‌رو، دورۀ ایوبیان بیشتر به‌‌لحاظ داشتن نقشی رابط بین سبک‌های سلجوقی و مملوکی اهمیت دارد. به‌‌علت ناهماهنگی هنر و سیاست در این دوره هیچ سبک واحدی برای نگارگری خلق نشد. ازجمله نسخه‌های مصور باقی‌مانده از دورۀ ایوبیان نسخه‌ای از کلیله و دمنه، مقامات حریری و کتاب مختارالحکم و محاسن الکلم است. اهدافی که در این مقاله مدنظر است، آشنایی با ویژگی‌ها و شاخصه‌های نگارگری دورۀ ایوبیان و شناخت مضامین نسخه‌های مصور این دوره از طریق بررسی نگاره‌های باقی‌مانده از آن است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و گردآوری مطالب به‌روش کتابخانه‌ای انجام شده است. بررسی سه نسخۀ مصور این دوره نشان می‌دهد که در این نسخه‌ها تمام تصاویر در وسط صفحه قرار گرفته و در بالا و پایین آن‌ها نوشته‌هایی از متن کتاب به‌عربی وجود دارد. در برخی از نگاره‌ها حرکت و پویایی و زندگی در عناصر تصویر دیده می‌شود، ولی به‌طورکلی روح حاکم بر تصویر سکون و بی‌تحرکی است. درختان و گیاهان در این نگاره گل‌وبرگ‌‌های عجیب و ناشناخته دارند و درعین‌حال ازلحاظ بصری ساده و برگرفته از گیاهان آن نواحی‌اند. شاخصۀ آخر استفاده از عناصر نمادگونه برای نشان‌دادن چیزی یا جایی یا حتی مفهومی نظیر درخت خرما (نماد حاصلخیزی)، بوتۀ خار (نماد اندوه و گناه)، پرندۀ دریایی (به‌نشانۀ وجود آب) و بلبل (به‌نشانۀ وجود چمنزار) است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ویژگی های تصویری و مضمونی نسخه های خطی مصور دورۀ ایوبیان

در فاصلۀ سده های پنجم و اوایل هفتم هجری، سرزمین های شرق مدیترانه دچار آشفتگی سیاسی شده بود و حملات صلیبیان نیز به این آشفتگی دامن می زد. با قدرت یافتن صلاح الدّین ایوبی در نیمۀ دوم سدۀ ششم اوضاع سیاسی تاحدی بهتر شد. دورۀ ایوبیان، نه تنها درزمینۀ کشورگشایی و دستاوردهای جنگی، بلکه ازنظر فرهنگی نیز کارآمد بود. آنان راه های جدیدی به دنیای هنر گشودند، ولی حکومتشان بسیار کوتاه بود. ازاین رو، دورۀ ایو...

full text

ویژگیهای تاریخ نگاری دورۀ سلجوقیان

تاریخ نگاری در دورۀ حکومت سلجوقیان در دوره های زمانی متفاوت و حکومتهای پراکنده و متعدد این سلسله به شیوۀ نوینی رقم خورد. شیوۀ حکومتی و نگاه برگرفته از فرهنگ قومی این سلسله در کنار افول قدرت خلفای عباسی، پذیرش فرهنگ ملت مغلوب، احیای زبان فارسی، پراکندگی سلسلۀ سلجوقی در نقاط مختلف و مواردی دیگر ویژگی هایی برای کتاب های نوشته شده در این دوران مانند رونق فارسی نویسی، اهتمام به تواریخ محلی، غلبۀ کتب...

full text

بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه ارزیابی ویژگیهای شناختی علائم تصویری با کاربری علائم ترافیکی

Background and aims: The Symbolic signs are important tools, designed to convey a message and can transmit a lot of information to the viewer at a glance. Understanding of symptoms is very important especially when they transmit safety information. Signs and symbols have characteristics which affect understanding of them. McDougall et all) 1996(introduced the five key cognitive features of...

full text

گفتمان باستانگرایی در نقوش قالی‌های تصویری دورۀ قاجار

Iranian hand-woven carpet is a national art rooted in the ancient civilization, culture and history of Iran. In history, carpet designs have been transformed, due to changes in society and at times subjects, designs, shapes and combinations are brought in or taken out. For example, during Qajar Era, new social transformations resulted in the invention of new motifs in rugs in contrast to former...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 23

pages  53- 70

publication date 2012-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023